Zdalnie sterowany wyłącznik sensorowy
Opis schematu
Jak widać na schemacie elektrycznym, sercem
wyłącznika jest układ scalony 4013. Układ ten zawiera dwa
przerzutniki typu D, o oddzielnych wejściach Set i Reset. Stan
logiczny panujący na wejściu przerzutnika D jest przenoszony na
jego wyjście Q w momencie wystąpienia zbocza narastającego
sygnału taktującego na wejściu H.
W naszym
rozwiązaniu, po włączeniu zasilania impuls prądu ładowania
kondensatora C4 daje stan 1 na wejściu zerującym R1, powodując
wyzerowanie przerzutnika. Dzięki temu, po każdym przerwaniu
zasilania wyjście Q będzie na niskim poziomie logicznym.
Przyjrzyjmy się stanom logicznym na wejściu D. O ile
przerzutnik znajduje się w stanie spoczynkowym, wyjście Q1
i zarazem wejście D1 znajdują się na wysokim poziomie
logicznym. Jeżeli na wejściu E pojawi się krótko trwający
wysoki stan logiczny, ten sam stan pojawia się na wejściu
zegarowym (11) układu IC1. Spowoduje to zmianę stanu logicznego
przerzutnika - na wyjściu 13 pojawia się stan wysoki, na
wyjściu 12 - niski.
Tranzystor T1,
spolaryzowany wysokim stanem wyjścia 13 przez rezystor R6,
zaczyna przewodzić, powodując przepływ prądu przez
przekaźnik, który przełącza styki wtórne. Stan ten jest
sygnalizowany zapaleniem się diody elektroluminescencyjnej L1.
Kondensator C5 i rezystor R4 stanowią układ
przeciwzakłóceniowy (przeciwodbiciowy), bez którego pracę
przerzutnika mogłyby zakłócać odbicia wynikające np. z
drgań kontaktów włącznika sterującego. Działając
całkująco, elementy C5 i R4 opóźniają pojawienie się
sygnału na wejściu D1.
Zauważmy, że drugi
przerzutnik D układu IC1 nie jest wykorzystany. Aby uniknąć
przypadkowego działania układu, odpowiednie wejścia tego
przerzutnika zostały połączone z masą.
Dioda D1 chroni tranzystor T1 przed przepięciami wynikającymi z
indukcyjności przekaźnika. Wejście E może być sterowane
przez sensor albo po prostu przez przełącznik mechaniczny
włączony między E i plus zasilania. Elementy R2 i C3 stanowią
zabezpieczenie wejścia przerzutnika przed wszelkiego rodzaju
zakłóceniami. Pozwala to uniknąć niezamierzonej zmiany stanu
przerzutnika, która mogłaby być spowodowana zakłóceniami
powstającymi przy włączeniu jakiegoś urządzenia
elektrycznego.
Elementy:
Rezystory:
R1: 10M om
R2: 470k om
R3: 100k om
R4: 1M om
R5: 1,5k om
R6: 10k om
Kondensatory:
C1: 100uF/25V
C2: 100nF, plastykowy
C3, C4: 10nF, plastykowy
C5: 2,2uF/25V
Półprzewodniki:
IC1: 4013
T1: 2N2222
D1: 1N4148
L1: dioda LED czerwona 3mm
Różne:
przekaźnik GV
9 łączówek lutowniczych
Elektronika Praktyczna
[ Strona główna | Uwagi ]
