Manifest PKWN
Do narodu polskiego!
Polacy w kraju i na emigracji!
Polacy w niewoli niemieckiej!
Rodacy!
Wybiła godzina wyzwolenia. Armia Polska obok Armii Czerwonej
przekroczyła Bug. Żołnierz polski bije się na naszej ziemi ojczystej. Nad umęczoną
Polską powiały znów biało - czerwone sztandary. Naród polski wita żołnierza Armii
Ludowej, zjednoczonego z żołnierzem Armii Polskiej w ZSRR. Wspólny wróg, wspólna
walka i wspólne sztandary. Zjednoczeni ku chwale Ojczyzny w jednym Wojsku Polskim pod
wspólnym dowództwem wszyscy żołnierze polscy pójdą obok zwycięskiej Czerwonej Armii
do dalszych walk o wyzwolenie Kraju. Pójdą poprzez Polskę całą po pomstę nad
Niemcami, aż polskie sztandary nie załopocą na ulicach stolicy butnego prusactwa, na
ulicach Berlina.
Rodacy!
Naród walczący z okupantem niemieckim o wolność i niepodległość
stworzył swą reprezentację, swój podziemny parlament - Krajową Radę Narodową.
Weszli do Krajowej Rady Narodowej reprezentanci stronnictw demokratycznych - ludowcy,
demokraci, socjaliści, członkowie PPR i innych organizacji. Podporządkowały się
Krajowej Radzie Narodowej organizacje Polonii zagranicznej i w pierwszym rzędzie Związek
Patriotów Polskich i stworzona przezeń Armia. Krajowa Rada Narodowa, powołana przez
walczący naród, jest jedynym legalnym Źródłem władzy w Polsce. Emigracyjny "rząd"
w Londynie i jego delegatura w Kraju jest władzą samozwańczą, władzą nielegalną,
opiera się na bezprawnej faszystowskiej konstytucji z kwietnia 1935 roku. "Rząd"
ten hamował walkę z okupantem hitlerowskim, swą awanturniczą polityką pchał Polskę
ku nowej katastrofie. W chwili wyzwolenia Polski, w chwili, gdy sojusznicza Armia Czerwona
i wraz z nią Wojsko Polskie wypędzają okupanta z Kraju, w tym momencie musi powstać
legalny ośrodek władzy, który pokieruje walką narodu o ostateczne wyzwolenie. Dlatego
Krajowa Rada Narodowa, tymczasowy parlament narodu polskiego, powołała
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
Jako legalną tymczasową władzę wykonawczą dla kierowania walką
wyzwoleńczą narodu, zdobycia niepodległości i odbudowy państwowości polskiej.
Krajowa Rada Narodowa i Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego działają na podstawie
konstytucji z 17 marca 1921 roku, jedynie obowiązującej konstytucji legalnej, uchwalonej
prawnie. Podstawowe założenia konstytucji z 17 marca 1921 roku obowiązywać będą aż
do zwołania wybranego w głosowaniu powszechnym, bezpośrednim, równym, tajnym i
stosunkowym Sejmu Ustawodawczego, który uchwali, jako wyraziciel woli narodu, nową
konstytucję.
Rodacy!
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego za naczelne swe zadanie uważa
wzmożenie udziału narodu polskiego w walce o zmiażdżenie Niemiec hitlerowskich.
Wybiła godzina odwetu na Niemcach za męki i cierpienia, za spalone wsie, za zburzone
miasta, zniszczone kościoły i szkoły, za łapanki, obozy i rozstrzeliwania, za Oświęcim,
Majdanek, Treblinkę, za wymordowanie getta.
Rodacy!
Sojusznicza Armia Czerwona swym bohaterstwem i ofiarnością zadała
miażdżące ciosy Niemcom hitlerowskim. Armia Czerwona jako armia wyzwoleńcza wkroczyła
do Polski. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego wzywa ludność i wszystkie podległe mu
władze do jak najściślejszego współdziałania z Armią Czerwoną i najwydatniejszej
dla niej pomocy. Jak najwydatniejszy udział Polaków w wojnie zmniejszy cierpienia narodu
i przyspieszy koniec wojny. Chwytajcie za broń ! Bijcie Niemców wszędzie, gdzie ich
napotkacie ! Atakujcie ich transporty, udzielajcie informacji, pomagajcie żołnierzom
polskim i sowieckim! Na terenach wyzwolonych wypełniajcie karnie nakazy mobilizacyjne i
śpieszcie do szeregów Wojska Polskiego, które pomści klęskę wrześniową i wraz z
armiami Narodów Sprzymierzonych zgotuje Niemcom nowy Grunwald! Stawajcie do walki o wolność
Polski, o powrót do Matki - Ojczyzny starego polskiego Pomorza i Śląska Opolskiego, o
Prusy Wschodnie, o szeroki dostęp do morza, o polskie słupy graniczne nad Odrą!
Stawajcie do walki o Polskę, której nigdy już nie zagrozi nawała germańska, Polskę
której zapewniony będzie trwały pokój i możność twórczej pracy, rozkwit kraju!
Historia i doświadczenia obecnej wojny dowodzą, że przed naporem germańskiego
imperializmu ochronić może tylko zbudowanie wielkiej słowiańskiej tamy, której
podstawą będzie porozumienie polsko - sowiecko - czechosłowackie. Przez 400 lat między
Polakami i Ukraińcami, Polakami i Białorusinami, Polakami i Rosjanami trwał okres
nieustannych konfliktów ze szkodą dla obydwu stron. Teraz nastąpił w tych stosunkach
historyczny zwrot. Konflikty ustępują przyjaźni i współpracy, dyktowanej przez
obopólne życiowe interesy. Przyjaźń i bojowa współpraca, zapoczątkowane przez
braterstwo broni Wojska Polskiego z Armią Czerwoną, winny przekształcić się w trwały
sojusz i w sąsiedzkie współprace po wojnie. Krajowa rada narodowa i powołany przez nią
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego uznają, że uregulowanie granicy polsko -
radzieckiej powinno nastąpić w drodze wzajemnego porozumienia. Granica wschodnia powinna
być linią przyjaznego sąsiedztwa, a nie przegrodą między nami, a naszymi sąsiadami,
i powinna być uregulowana zgodnie z zasadą: ziemie polskie - Polsce, ziemie
ukraińskie, białoruskie i litewskie - Radzieckiej Ukrainie, Białorusi i Litwie. Trwały
sojusz z naszymi bezpośrednimi sąsiadami, ze Związkiem Radzieckim i Czechosłowacją,
będzie podstawową zasadą zagranicznej polityki polskiej, realizowanej przez Polski
Komitet Wyzwolenia Narodowego. Braterstwo broni, uświęcone wspólnie przelaną krwią w
walce z niemiecką agresją, jeszcze bardziej pogłębi przyjaźń i utrwali sojusz z
Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi Ameryki Północnej. Polska dążyć będzie do
zachowania tradycyjnej przyjaźni z Francją, jak również do współpracy z wszystkimi
demokratycznymi państwami świata. Polska polityka zagraniczna będzie polityką
demokratyczną i opartą na zasadach zbiorowego bezpieczeństwa. Polski Komitet Wyzwolenia
Narodowego ustalać będzie systematycznie straty, zadane narodowi polskiemu przez
Niemców, i poczyni kroki dla zapewnienia Polsce należnych jej odszkodowań.
Rodacy!
W imieniu Krajowej Rady Narodowej Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
obejmuje władzę na wyzwolonych terenach Polski. Ani chwili na ziemi polskiej, uwolnionej
od najazdu niemieckiego, nie może działać żadna inna administracja oprócz polskiej.
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego sprawuje władzę poprzez Wojewódzkie, Powiatowe,
Miejskie i Gminne Rady Narodowe i przez upełnomocnionych swych przedstawicieli. Tam,
gdzie Rady Narodowe nie istnieją, demokratyczne organizacje obowiązane są natychmiast
powołać je do życia, włączając w ich skład cieszących się zaufaniem ludności
Polaków - patriotów, niezależnie od ich poglądów politycznych. Polski Komitet
Wyzwolenia Narodowego nakazuje natychmiastowe rozwiązanie organów administracji
okupantów. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego nakazuje natychmiastowe rozwiązanie tzw.
granatowej policji. Rady Narodowe tworzą niezwłocznie podlegającą im Milicję
Obywatelską, której zadaniem będzie utrzymanie porządku i bezpieczeństwa. Zadaniem
niezawisłych sądów polskich będzie zapewnić szybki wymiar sprawiedliwości. Żaden
niemiecki zbrodniarz wojenny, żaden zdrajca narodu nie może ująć kary!
Rodacy!
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, przystępując do odbudowy
państwowości polskiej, deklaruje uroczyście przywrócenie wszystkich swobód
demokratycznych, równości wszystkich obywateli bez różnicy rasy, wyznania narodowości,
wolności organizacji politycznych, zawodowych, prasy, sumienia. Demokratyczne swobody nie
mogą jednak służyć wrogom demokracji. Organizacje faszystowskie, jako antynarodowe,
tępione będą z całą surowością prawa.
Rodacy!
Kraj wyniszczony i wygłodzony czeka na wielki wysiłek twórczy całego
narodu. Krzywdy, zadane przez okupantów, muszą być jak najprędzej naprawione. Własność,
zrabowana przez Niemców poszczególnym obywatelom, chłopom, kupcom, rzemieślnikom,
drobnym i średnim przemysłowcom, instytucjom i kościołowi, będzie zwrócona
prawowitym właścicielom. Majątki niemieckie zostaną skonfiskowane. Żydom po
bestialsku tępionym przez okupanta zapewniona zostanie odbudowa ich egzystencji oraz
prawne i faktyczne równouprawnienie. Majątek narodowy, skoncentrowany dziś w rękach
państwa niemieckiego oraz poszczególnych kapitalistów niemieckich, a więc wielkie
przedsiębiorstwa przemysłowe, handlowe, bankowe, transportowe oraz lasy, przejdą pod
Tymczasowy Zarząd Państwowy. W miarę regulowania stosunków gospodarczych nastąpi
przywrócenie własności.
Rodacy!
Aby przyśpieszyć odbudowę Kraju i zaspokoić odwieczny pęd chłopstwa
polskiego do ziemi, Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego przystąpi natychmiast do
urzeczywistnienia na terenach wyzwolonych szerokiej reformy rolnej. W tym celu utworzony
zostanie Fundusz Ziemi, podległy Resortowi Rolnictwa i Reform Rolnych. W skład tego
funduszu wejdą wraz z martwym i żywym inwentarzem i budynkami ziemie niemieckie, ziemie
zdrajców narodu oraz ziemie gospodarstw obszarniczych o powierzchni ponad 50 ha, a na
terenach przyłączonych do rzeszy w zasadzie o powierzchni ponad 100 ha. Ziemie
niemieckie i zdrajców narodu zostaną skonfiskowane. Ziemie gospodarstw obszarniczych
przejęte zostaną przez Fundusz Ziemi bez odszkodowania, zależnego od wielkości
gospodarstwa, lecz za zaopatrzeniem dla byłych właścicieli. Ziemianie, mający zasługi
patriotyczne w walce z Niemcami, otrzymają wyższe zaopatrzenie. Ziemie skupione przez
Fundusz Ziemi, z wyjątkiem przeznaczonych na gospodarstwa wzorowe, rozdzielone zostaną
między chłopów małorolnych, średniorolnych, obarczonych licznymi rodzinami drobnych
dzierżawców oraz robotników rolnych. Ziemia rozdzielona przez Fundusz Ziemi za
(minimalną) opłatą stanowić będzie na równi z dawniej posiadaną ziemią własność
indywidualną. Fundusz Ziemi będzie tworzył nowe gospodarstwa względnie dopełniał
gospodarstwa małorolne, biorąc za normę 5 ha użytków rolnych średniej jakości dla
średniolicznej rodziny. Gospodarstwa, które nie będą mogły otrzymać tej normy na
miejscu, będą miały prawo do udziału w przesiedleniu przy pomocy państwa na tereny z
wolną ziemią, zwłaszcza na ziemie wywindykowane od Niemiec.
Rodacy!
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego stawia przed sobą jako bezpośrednie
zadanie natychmiastową poprawę bytu szerokich rzesz narodu. Kontyngenty, zabierające
chłopu całą jego krwawicę, będą natychmiast zniesione. Dla potrzeb armii i
aprowizacji miast na czas wojny na podstawie polskiej ustawy o świadczeniach wojennych
zostaną wprowadzone ściśle ustalone świadczenia w naturze, wydatnie zmniejszające
ciężary wsi w stosunku do kontyngentów niemieckich. Płace robotnicze i pracownicze,
utrzymywane przez Niemców przymusowo na poziomie przedwojennym, zostaną ustawowo
podniesione do norm zapewniających minimum egzystencji. Natychmiast rozpocznie się
odbudowa i rozbudowa instytucji Ubezpieczeń Społecznych na wypadek choroby, inwalidztwa,
bezrobocia oraz ubezpieczenia na starość. Instytucje Ubezpieczeń Społecznych oparte są
zasadach demokratycznego samorządu. Wprowadzone zostanie nowoczesne prawodawstwo w
dziedzinie ochrony pracy, rozpocznie się rozładowywanie nędzy mieszkaniowej. Zniesione
zostaną niemieckie znienawidzone zakazy, krępujące działalność gospodarczą, obrót
handlowy między wsią i miastem. Państwo popierać będzie szeroki rozwój
spółdzielczości. Inicjatywa prywatna, wzmagająca tętno życia gospodarczego,
również znajdzie poparcie państwa. Zapewnienie normalnej aprowizacji będzie jedną z
podstawowych trosk.
Rodacy!
Jednym z najpilniejszych zadań Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego
będzie na terenach oswobodzonych odbudowa szkolnictwa i zapewnienie bezpłatnego
nauczania na wszystkich szczeblach. Przymus powszechnego nauczania będzie ściśle
przestrzegany. Polska inteligencja zdziesiątkowana przez Niemców, a zwłaszcza ludzie
nauki i sztuki zostaną otoczeni specjalną opieką. Odbudowa szkół zostanie natychmiast
podjęta.
Rodacy!
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego dążyć będzie do najszybszego
powrotu emigracji do Kraju i podejmie kroki do zorganizowania tego powrotu. Jedynie dla
agentów hitlerowskich i dla tych, którzy zdradzili Polskę we wrześniu 1939 r., granice
Rzeczypospolitej będą zamknięte.
Rodacy!
Stoją przed nami gigantyczne zadania. Będziemy je realizować dalej
nieugięci i zdecydowanie. Odrzucimy precz warchołów, agentów reakcji, którzy przez
rozbijanie jedności narodowej, przez próby prowokowania walk między Polakami idą na
ręką hitleryzmowi. Zadania wyzwolenia Polski, odbudowy państwowości, doprowadzenia
wojny do zwycięskiego końca, uzyskania dla Polski godnego miejsca na świecie,
rozpoczęcie odbudowy zniszczonego kraju - oto nasze naczelne zadania. Nie można tych
zadań urzeczywistnić bez jedności narodowej. Wykuwaliśmy tę jedność w ciężkiej
walce podziemnej. Powstanie Krajowej Rady Narodowej było wyrazem urzeczywistnienia się.
Powstanie Krajowej Rady Narodowej było wyrazem jej urzeczywistnienia się. Powstanie
Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego jest dalszym krokiem na tej drodze.
Rodacy!
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego wzywa Was:
Wszystko dla najprędszego wyzwolenia kraju i rozbicia Niemców!
Polacy! Do walki! Do broni!
Niech żyje zjednoczone Wojsko Polskie, walczące o wolność Polski!
Niech żyje sprzymierzona Armia Czerwona, niosąca Polsce wyzwolenie!
Niech żyją nasi wielcy sojusznicy - Związek Radziecki, Wielka Brytania i Stany
Zjednoczone Ameryki Północnej!
Niech żyje jedność narodowa!
Niech żyje Krajowa Rada Narodowa - reprezentacja walczącego narodu!
Niech żyje Polska wolna, silna, niepodległa, suwerenna i demokratyczna!
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
Przewodniczący i kierownik Resortu Spraw zagranicznych -
EDWARD BOLESŁAW OSÓBKA - MORAWSKI
Wiceprzewodniczący,
kierownik Resortu Rolnictwa i Reform Rolnych -
ANDRZEJ WITOS
Wiceprzewodnicząca -
WANDA WASILEWSKA
Kierownik Resortu Obrony Narodowej - generał broni
MICHAŁ ROLA - ŻYMIERSKI
Zastępca kierownika Resortu Obrony Narodowej - generał dywizji
ZYGMUNT BERLING
Kierownik Resortu Administracji Publicznej -
STANISŁAW KOTEK - AGROSZEWSKI
Kierownik Resortu Gospodarki Narodowej i Finansów -
JAN STEFAN HANEMAN
Kierownik resortu sprawiedliwości -
JAN CZECHOWSKI
Kierownik Resortu Bezpieczeństwa Publicznego -
STANISŁAW RADKIEWICZ
Kierownik Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia -
DR BOLESŁAW DROBNER
Kierownik Resortu Komunikacji, Poczt i Telegrafu -
INŻ. JAN MICHAŁ GRUBECKI
Kierownik Resortu Odszkodowań Wojennych -
DR EMIL SOMMERSTEIN
Kierownik Resortu Oświaty -
DR STANISŁAW SKRZESZEWSKI
Kierownik Resortu Kultury i Sztuki -
WINCENTY RZYMOWSKI
Kierownik Resortu Informacji i Propagandy -
DR STEFAN JĘDRYCHOWSKI
Chełm, 22 VII 1944 r.
|