Rewolucje rosyjskie 1917 r. - teksty źródłowe

Odezwa z dnia 28 lutego (13 marca n. stylu) 1917 r.
Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych do ludności Piotrogrodu i Rosji

Dawna władza doprowadziła kraj do całkowitego rozkładu, a naród - do głodu. Nie można dalej tego znosić. Ludność Piotrogrodu wyszła na ulicę, aby dać wyraz swemu niezadowoleniu. Spotkano ją salwami. Zamiast chleba rząd carski dał ludowi ołów. (...)

Walka jeszcze trwa: należy ją doprowadzić do końca. (...)

W celu pomyślnego zakończenia walki na rzecz demokracji lud powinien stworzyć swą własną organizację władzy. (...)

Wszyscy razem, wspólnymi siłami będziemy walczyli o całkowite usunięcie dawnego rządu i o zwołanie zgromadzenia Konstytucyjnego, wybranego na zasadzie powszechnego, równego, bezpośredniego i tajnego prawa wyborczego.

Rada Delegatów Robotniczych.

Lenin - Tezy kwietniowe z dnia 4 (17) kwietnia 1917 r.

1. W naszym stosunku do wojny, która ze strony Rosji bezwarunkowo pozostaje wojną grabieżczą, imperialistyczną również przez nowy rząd Lwowa i spółki, na skutek kapitalistycznego charakteru tego rządu niedopuszczalne są najdrobniejsze choćby ustępstwa na rzecz rewolucyjnego "oboroczestwa".
Na wojnę rewolucyjną, która by istotnie usprawiedliwiała rewolucyjne oboronczestwo, świadomy proletariat może wyrazić swą zgodę jedynie pod warunkiem:
a) przejścia władzy w ręce proletariatu i bliskiej mu biedoty chłopskiej;
b) wyrzeczenia się w praktyce, nie zaś tylko w słowach, wszelkich aneksji;
c) całkowitego, faktycznego zerwania ze wszystkimi interesami kapitału. (...)

2. Swoistość chwili bieżącej w Rosji polega na przechodzeniu od pierwszego etapu rewolucji - który na skutek niedostatecznego uświadomienia i zorganizowania proletariatu dał władzę burżuazji do drugiego etapu, który powinien oddać władzę w ręce proletariatu i biedoty chłopskiej. (...)

3. Żadnego poparcia Rządowi Tymczasowemu. (...)

5. Nie republika parlamentarna - powrót do niej od Rad Delegatów Robotniczych byłby krokiem wstecz - lecz republika Rad Delegatów Robotniczych, Parobczańskich i Chłopskich w całym kraju, od dołu do góry. (...)

6. (...) Konfiskata wszystkich gruntów obszarniczych; prawo nacjonalizacji wszystkich gruntów w kraju; prawo dysponowania ziemią mają terenowe Rady Delegatów Parobczańskich i Chłopskich. (...)

7. Natychmiastowe połączenie wszystkich banków w kraju w jeden bank ogólnonarodowy i wprowadzenie nad nim kontroli ze strony Rad Delegatów Robotniczych.

8. Nie "wprowadzanie" socjalizmu jako nasze bezpośrednie zadanie, lecz przejście natychmiastowe jedynie do kontroli nad produkcją społeczną i podziałem produktów ze strony Rad Delegatów Robotniczych.

9. Zadania partyjne:
a) niezwłoczny zjazd partyjny;
b) zmiana programu partyjnego, punkty główne:
1. o imperialiźmie i wojnie imperialistycznej,
2. o stosunku do państwa i nasze żądanie państwa - komuny,
3. skorygowanie przestarzałego programu - minimum;
c) zmiana nazwy partii.

10. Odnowienie Międzynarodówki.
Inicjatywa stworzenia Międzynarodówki rewolucyjnej, Międzynarodówki skierowanej przeciwko socjalszowinistom i przeciwko "centrum". (...)

Rezolucja z dnia 31 sierpnia (13 września) 1917 r.
KC Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (bolszewików) w sprawie władzy

W obliczu kontrrewolucyjnego buntu gen. Korniłowa przygotowanego i popartego przez partie i grupy, których przedstawiciele wchodzili w skład Rządu Tymczasowego, Centralny Komitet Wykonawczy uważa za swój obowiązek oświadczyć (...).

Nie można tolerować nadal ani wyjątkowych pełnomocnictw Rządu Tymczasowego, ani jego odpowiedzialności. Jedyne wyjście - to tworzenie władzy z przedstawicieli rewolucyjnego proletariatu i chłopstwa; działalność tej władzy powinna opierać się na następujących zasadach:
1. Proklamowanie republiki demokratycznej.
2. Niezwłoczne zniesienie, bez wykupu, prywatnej własności ziemi obszarniczej i przekazanie jej pod zarząd komitetów chłopskich (...).
3. Wprowadzenie kontroli robotniczej nad produkcją i podziałem w skali ogólnopaństwowej. Nacjonalizacja najważniejszych gałęzi przemysłu, jak: naftowego, węglowego, hutniczego (...).
4. Anulowanie tajnych traktatów i niezwłoczne zaproponowanie powszechnego demokratycznego pokoju wszystkim narodom państw biorących udział w wojnie. (...)

Jako niezwłoczne środki należy proklamować:
(...)
5. Rozwiązanie Rady Państwa i Dumy Państwowej. Niezwłoczne zwołanie Zgromadzenia Ustawodawczego.
6. Zniesienie wszystkich przywilejów stanowych (szlacheckich i in.), całkowite równouprawnienie obywateli.

Uchwała z dnia 26 października (8 listopada) 1917 r. o powołaniu Rady Komisarzy Ludowych

Wszechrosyjski Zjazd Rad delegatów robotników, żołnierzy i chłopów uchwala:

Utworzyć do rządzenia krajem, do czasu zwołania Zgromadzenia Konstytucyjnego, tymczasowy robotniczy i chłopski rząd, który będzie się nazywał Rada Komisarzy Ludowych. Kierownictwo poszczególnymi działami życia państwowego powierza się Komisjom, których skład powinien zapewnić wprowadzenie w życie ogłoszonego przez Zjazd programu, w ścisłym znaczeniu z masowymi organizacjami robotników, pracownic, marynarzy, żołnierzy, chłopów i pracowników umysłowych.

Władza rządowa należy do Kolegium przewodniczących tych komisji, tj. do Rady Komisarzy Ludowych. (...)

W chwili obecnej Rada Komisarzy Ludowych składa się z następujących osób:
Przewodniczący Rady - Włodzimierz Ulianow (Lenin);
Komisarz Ludowy spraw wewnętrznych - A. I. Rykow;
Spraw zagranicznych - L. D. Bronsztein (Trocki);
Przewodniczący do spraw narodowości - I. W. Dżugaszwili (Stalin);
(i inni)

Deklaracja Praw Narodów Rosji z dnia 2 (15) listopada 1917 r.

Wykonując wolę tych zjazdów Rada Komisarzy Ludowych postanowiła uznać za podstawę swej działalności w narodowościowych problemach Rosji następujące zasady:
1. Równość i suwerenność narodów Rosji.
2. Prawo narodów Rosji do swobodnego samookreślenia, aż do odłączenia się i utworzenia samodzielnego państwa.
3. Uchylenie wszystkich i wszelkiego rodzaju narodowych i narodowo-religijnych przywilejów i ograniczeń.
4. Swobodny rozwój mniejszości narodowych i grup etnicznych zaludniających terytorium Rosji.

Wynikające stąd konkretne dekrety będą opracowane niezwłocznie po ukonstytuowaniu się Komisji do spraw narodowości.

W imieniu Rosyjskiej Republiki Przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych W. Ulianow (Lenin) Ludowy komisarz do spraw narodowości Józef Dżugaszwili - Stalin