Orchestes (Rhynchaenus) fagi L. - skoczonos bukowiec


Cechy rozpoznawcze

    Ten czarny, delikatnie owłosiony chrząszcz długości 2-2,5 mm ma czułki i stopy czerwone. Boki śródpiersia i zapiersia bez białych łusek. Tylne uda trzeciej pary nóg są silnie zgrubiałe. Odnóża ma skoczne.

Ekologia

    Występuje na obszarach zasięgu buka i rozwój jego jest związany wyłącznie z tym gatunkiem drzewa. W Europie Południowej występuje tylko w górach. Poza zasięgiem buka skoczonos został również stwierdzony w Finlandii, dokąd buk został wprowadzony. Wybiera obrzeża starszych drzewostanów, lecz występuje także na młodych roślinach. Chrząszcze wygryzają otwory w liściach oraz ogryzają ogonki liściowe, kwiaty i zawiązki nasion. Uszkodzona bukiew przedwcześnie opada. Owady doskonałe spotykane są także na drzewach owocowych, rosnących blisko lasu. Zimujące chrząszcze w szparach kory i ściółce opuszczają kryjówki wiosną z rozpoczęciem listnienia buka i zaczynają żer. Samice przystępują do składania jaj. Pojedyncze jaja umieszczane są w nerwie głównym rozwijających się liści buka od dolnej jego strony. W tym celu samica wygryza w nim jamkę. Nerw w miejscu złożenia jaja nieco grubieje. Niekiedy jaja składane są także do nerwów bocznych. Nie wiemy dokładnie jak długo trwa rozwój jaja.
Larwa minuje liść, tzn. wygryza zawartość liścia pomiędzy dolnym i górnym oskórkiem. Młoda larwa początkowo wygryza kilkumilimetrowy kanalik w nerwie głównym, potem minuje liść pomiędzy dwoma bocznymi nerwami. Gdy żer dochodzi do brzegu liścia mina jest już bardzo szeroka. Zabarwienie miny początkowo jest blade, białawożółte, później staje się brunatne, co upodabnia do uszkodzeń spowodowanych działaniem późnych przymrozków.
Okres rozwoju larwalnego trwa 3 tygodnie. Przepoczwarczenie następuje w minie w oprzędzie. Okres spoczynkowy poczwarki trwa 10-14 dni, a całkowity rozwój generacji 5-6 tygodni. Młode chrząszcze pojawiają się w czerwcu i żerują do połowy września, potem wyszukują miejsca do zimowania w ziemi, ściółce, mchu lub spękaniach kory.

Znaczenie gospodarcze

    Masowe po jawy najczęstsze są w centrum zasięgu buka. Wskutek silnego porażenia następuje strata przyrostu i w owocowaniu. Szkody gospodarcze wyrządzają zarówno chrząszcze jak i larwy.
Spośród licznych wrogów skoczonoga bukowca największe znaczenie mają błonkówki z rodziny Ichmeumonmdae (gąsienicznikowate) i Chalcididae (bleskotkowate).