Pierwsze podania o narodzinach świata i istot żywych zostały spisane około VIII w. W "Księgach dawnych wydarzeń", czyli w Kojiki. Oryginał należał do Gemmei - władczyni japońskiej. Liczne wydarzenia i klęski spowodowały, że ów unikatowy tekst zaginął (lub został zniszczony) i po dzień dzisiejszy nie wiadomo, co się z nim stało. Jednak treść Kojiki przetrwała, dzięki odpisom oryginału, które powstawały na dworze cesarskim. Kiedyś istniało wiele rękopisów, ale do czasów nowszych przetrwało w całości zaledwie kilka egzemplarzy Kojiki. Mimo iż opisywały one to samo dzieło, analizy dowiodły, że niektóre odpisy wywodzą się z tradycji Ise, inne - z tradycji Urube. Najstarszy z zachowanych odpisów ksiąg powstał w 1371 - 1372 roku. Jego autorem był buddyjski mnich ze świątyni Shimpukuji, Ken`yu. Tekst ten pochodzi z tradycji Ise. Z kolei najstarszym rękopisem z linii Urube jest Maeda (inna nazwa- Yu_han), stworzony w 1522 r. Inne odpisy bazowane są właśnie na tych obydwu dziełach. Z czasem rękopisy znalazły swoje odzwierciedlenie w formach drukowanych. Spośród tych, najbardziej uznane są:

• Kan`ei - Kojiki (1644)
• Tekst komentowany przez Watarai Nobuyoshi (1687)
• Tekst komentowany przez Motoori Norinaga (1798)
• Teisei- Kokun- Kojiki (1803).

Motoori swoimi sugestiami na temat odczytywania tekstu i proponowanymi komentarzami do treści, zyskał ogromne uznanie i od chwili publikacji jego reprodukcji Kojiki, prawie wszystkie teksty wspomagane były piśmidłem Motooriego. Przykładem jest tu chociażby wymieniony Teisei- Kokun- Kojiki, stanowiący kontynuację jego rozwiązań. Niektórzy pisarze starali się sami kreować reprodukcje oryginału Kojiki. Byli to m.in. Fujitani Mitsue i Tachibana Moribe. W nowszych czasach również reedytowano teksty Kojiki. Tu do najważniejszych zalicza się:

• Kojiki- shinko (Tsugita Uruu, 1924)- przywiązuje wagę do komentarza (tak jak dzieło Motooriego); jego wielkość potwierdza fakt, iż powstało kilka wydań Kojiki- shinko.
• Kojiki- hyoshaku (Nakajima Etsuji, 1930)
• Kojiki- taisei (Hisamutsu Sen`ichi, 1956- 1958)- 8- tomowe dzieło, obejmowało najważniejsze rozprawy na temat krytyki tekstu, języka historii etc.
• Kojiki norito (jap. norito- "Słowo modłów"; Kurano Kenji, 1958)- kolejny fenomen czasów nowych- właśnie owo opracowanie jest podstawą studiów i analiz specjalistów.
• Kohon- kojiki (Kurano Kenji, 1956)- omówienie i zestawienie 9- ciu różnych wydań Kojiki; wersja czołową jest wersja z Shimpukuji.

Z czasem jednak teksty Kojiki postanowiono udostępnić szerszemu gronu ludzi i podjęto się tłumaczenia dzieła i jego późniejszych interpretacji. Pierwszego tłumaczenia na język angielski dokonał Basil Hall Chamberlain. "Kojiki or Records of Ancients Matters" ukazało się w 1882 roku i wyrażało prawdziwy podziw i zachwyt autora japońskim dziełem. Później, w 1919 roku, dr Karl Florenz przełożył fragmenty Kojiki na niemiecki. Ujął je w dziele pt. "Die historischen Quellen der Shinto- Religion". Zawarł tam m.in. dokumentację na temat shintozimu, genealogię cesarzy i ich poczynania. We Francji przekład Kojiki pojawił się w 1969 roku, za sprawą książki Masumi i Maryse Shibuty- "Le Ko- ji- ki- Chronique des choses anciennes". Jednym z najbardziej precyzyjnych tekstów jest amerykańskie "Kojiki translated with an Introduction and Notes" opublikowane w 1968 r. Autorem jego był Donald L. Philippi. Dlaczego książkę tę uznano za wybitną i wartościową? Pracę Phillipiego wspomagali tacy ludzie jak Kurano Kenji, czy Kanei Takashi- świetni znawcy tematu.

   Budowa i czytanie kojiki

"Księgi dawnych zwojów", czyli Kojiki składają się z trzech zwojów: górnego, średniego i dolnego. Zwoje, na których spisano Kojiki, miały około 30- 40 cm grubości. Odczytywanie takiego zwoju nie było bynajmniej rzeczą prostą. Dlaczego? Jak napisał Wiesław Kotański w "Japońskich opowieściach o Bogach": "...zazwyczaj pisano po chińsku i japońsku umieszczając jeden znak poniżej drugiego na całej niemal szerokości papieru, a kolejne kolumny szeregowano od strony prawej ku lewej, zapełniano w ten sposób stopniowo metr po metrze pustego pasma, a w razie potrzeby doklejano dalsze podłużne arkusze, aż zakończono określoną całość. Taka całość opatrywano od strony lewej w wałek bambusowy, na który można było nawinąć całe zapisane pasmo. Prawy kraniec pasma wzmacniano płaską listwą, by się papier nie strzępił, do listwy zaś przyczepiano taśmę, którą należało zwój związywać. Czytano tekst przesuwając przed oczyma z wolna fragment po fragmencie, przy czym czytający rozwijał w miarę potrzeby zwój lewą ręką, a prawą ręką zwijał przeczytane już części na listwę..." Każda z tych trzech części, pomimo faktu, że tworzyły całość, zawierała inny epizod z powstania, lub istnienia świata. I tak w pierwszej części znajdziemy podania o narodzinach władców niebiańskich i ziemskich (i ich zstąpienia na Ziemię), w drugiej- legendarne poczynania pierwszych piętnastu władców, w trzeciej- kolejnych osiemnastu od IV do VII w.

   Powstanie świata

Według Kojiki na początku istniały tylko 2 materie , których nie można nazwać. Owe materie były częścią wielkiej masy ,w której lżejsze pierwiastki "lgnęły" do góry , a cięższe na dół. Pierwsze "życie" narodziło się w miejscu nazywanym Takamanohara to połączenie 3 wyrazów: "hara" - pole, obszar, przestrzeń , "taka"- wysokie ; "ama"- niebo. Można to tłumaczyć jako: "Przestrzeń wysokiego nieba" (wg Kotańskiego znaczy to tyle co "Przestwór wysokich niebios"). I bynajmniej nie chodziło o to , że owo stworzenie ma narodzić się w niebiosach. Miejscem pojawienia się pierwszego bytu miał być obszar tuż pod sklepieniem niebieskim. Dopiero później bogowie zamieszkali niebo. Miejsce narodzin najpierwotniejszego bóstwa jest po dzień dzisiejszy kwestią sporną. Wiadomo tylko ,że wydarzenie to miało miejsce na terenie Azji.
   Na początku było Kami... a kami były to trzy istoty... Nie wyczuwacie pewnej zbieżności z Biblią lub mitologią rzymską? Doktryna kościoła rzymskokatolickiego mówi , że są 3 osoby boskie stanowiące jedność (Trójca św.) Rzymianie także mieli swoje najwyższe trio : Jowisza, Dianę i Minerwę , Japończycy znają kami. Co znaczy ów wyraz? Potocznie kami oznacza bóstwo. Poszukiwania etymologii tego wyrazu spełzły na niczym, gdyż w japońskim istnieją 2 rodzaje litery "i" ; zapisywane w ten sam sposób , ale odczytywane i znaczące co innego. Dlatego powiązanie kami ze słowem zwierzchnik nie jest do końca potwierdzone i zaakceptowane. Znaczenia słowa doszukiwano się nawet w innych , niż japoński językach. Jednak sam wyraz nie jest , aż tak istotny. Motoori Norinaya napisał kiedyś: "... kami nazywamy to, co budzi cześć (lub lęk) i ma moc ponadprzeciętną, a mogą być do tej kategorii zaliczani zarówno ludzie, jak też różne ptaki, zwierzęta, drzewa i rośliny, morza, góry i każda inna rzecz...".
Tak więc kami można traktować jako wielką, najwyższą moc (bogowie niebiańscy byli wg niewidzialni i bezpłciowi- nie mieli partnerów). Trójcę tworzyły trzy kami:

• Amenorinakonushi- no- kami (Pan ogarniający wszystko na niebie)
• Takamimushi- no- kami (Zwierzchnik panujący czuwający nad niebiosami)
• Kawimusuhi- no- kami (Zwierzchnik panujący nad duchami)

Według niektórych źródeł Amenominakanushi- no- kami to bóstwo , które w istocie zostało postawione na czele panteonu wiele lat później , kiedy zaczęto systematyzować stare japońskie mity.

Duchów takie jak te wymienione tutaj było wiele. Inne kami to:

• Umashiashikabihikoji- no- kami
• Aemotokotachi- no- kami
• Kuninotokumono- no- kami
• Teyokumono- no- kami

Te wszystkie wymienione bóstwa zamieszkiwały niebo. Ale zstąpmy teraz na Ziemię. W przeciwieństwie do jednostkowości bóstw w niebie , na Ziemi istniały pary boskie. Podstawowych par było 5 , a władały one poszczególnymi elementami: - Uichini- no- kami i Suichini- no- kami (męski Duch Świętej Nienasycalnej Ziemi i żeński Duch Świętej Nasycalnej Ziemi) - Tsunogui- no- kami i Ikugui- no- kami (męski Duch Powstania Zarodków i żeński Duch Powstania Życia) - Ohotonoji- no- kami i Ohotonobe- no- kami (męski Duch Powściągania Żądzy i żeński Duch Potęgowania Żądzy) - Omodaru- no- kami i Ayakashikone- no- kami (męski Duch Raptownego Wyczerpania Sił i żeński Duch Potwornego Legania dla Zaznania Żądzy) - Izanaga- no- kami i Izanami- no- kami (Mąż, Który Wabi i Kobieta, Która Wabi)

Dżoasia - dzoasia@go2.pl

*Ciekawostka: Wiecie skąd wzięto zwyczaj budowania świątyń otoczonych bujną roślinnością? Wg mitologii kami były duszami zmarłych, które nie mając się gdzie podziać ukryły się na łonie natury...

Źródła: