Ten najliczniejszy rząd obejmuje owady o bardzo różnorodnym wyglądzie i różnej wielkości ciała - od 0,2 mm do 20 cm. Głowę mają zawsze wyraźnie zaznaczoną, połączoną z przedtułowiem albo za pomocą wąskiej "szyi" - i ruchliwą, albo w[uszczoną w przedtułów, lub całkiem nim nakrytą, i wtedy mało- lub nieruchliwą. Niekiedy przód głowy przedłużony w dłuższy lub krótszy ryjek. Głowa zaopatrzona jest w parę oczu, natomiast przyoczek zwykle brak. Czułki mogą być różnie ukształtowane, lecz przeważnie składają się z 11 członów. Bywają one kolankowato złamane, buławkowate, nitkowate, sznurowate, paciorkowate, piłkowane, grzebykowate i pierzaste. Aparat gębowy jest gryzący z dobrze wykształconymi żuwaczkami.
    Powierzchnia ciała, różnie ubarwiona, bywa często urzeźbiona w postaci bruzd, dołków, włosków, szczecinek albo kolców. Z trzech segmentów tułowiowych najsilniej wykształcony jest przedtułów. Jest ruchomo połączony ze śródtułowiem. Może on być tzw. poprzeczny - jeśli jest szerszy niż dłuższy, podłużny - jeśli długość jego jest większa niż szerokość, może on być także okrągły, owalny lub sercowaty.
    Tergit przedtułowia nosi nazwę przedplecza. Śródtułów i zatułów są na stałe zrośnięte, przy czym zatułów jest zawsze większy od śródtułowia. Ponieważ śródtułów jest przykryty pokrywami, dlatego też, patrząc z góry na niego, widać tylko jego część - trójkątną tarczkę. Zatułów zaś jest całkowicie przykryty pokrywami.
    Pierwsza para skrzydeł schitynizowana, tworzy tzw. pokrywy. Są one skórzaste, nieprzeźroczyste i bez typowego użyłkowania. W czasie spoczynku ukłądają się podłużnie nad odwłokiem i zakrywają drugą parę błoniastych skrzydeł lotnych.
    Odwłok zrośnięty jest z tułowiem całą swą szerokością. Liczba segmentów bywa różna. Nie więcej jest ich jednak niż dziesięć. Widocznych jest zwykle od 5 do 8 segmentów brzusznych (sternitów) i 7-9 płutek górnych (grzbietowych), czyli tergitów. Ostatni segment odwłoka nosi nazwę pygidium.
    Nogi są dobrze rozwinięte i przystosowane do biegania, skakania, pływania lub grzebania. Na każdej goleni znajduje się zwykle para ostróg końcowych. Stopy są 3-5 członowe.
    Chrząszcze są z reguły jajorodne, rzadko żyworodne. Larwy różnej budowy z odnóżami lub bez nich mają dobrze rozwiniętą i schitynizowaną głowę z gryzącym aparatem gębowym.
    Poczwarka jest wolna z wyjątkiem niektórych tylko gatunków (biedronkowate i kusakowate). Zazwyczaj ma białe lub żółtawe ubarwienie. Niekiedy otoczona jest kokonem lub tzw. kokolitem. Przepoczwarczenie zazwyczaj odbywa się w glebie, w której larwy wygrzebują dołki i budują tzw. kolebkę. Mogą budować ją również pod korą albo w drewnie. Niektóre larwy przepoczwarzają się bez osłony na roślinach, przytwierdzając się do nich tylnym końcem ciała. Stadium poczwarki trwa 2-3 tygodnie - rzadko dłużej, cały zaś rozwój owada 2-3 miesiące, a niekiedy nawet 5-6 lat. Dojrzały chrząszcz zyje 1-2 miesiące, czasami 2-3 lata, a nawet dłużej.
    Układ tchawkowy jest dobrze rozwinięty. Pnie tchawkowe, silnie rozgałęzione, są często pęcherzykowato rozszerzone. Tchawki mają połączenie ze środowiskiem zewnętrznym za pomocą otworów w ścianach ciała, zwanych przetchlinkami.
    U wielu rodzin występuje w układzie pokarmowym w obrębie jelita przedniego silnie umięśniony przedżołądek, szczególnie dobrze rozwinięty u form drapieżnych i ksylofagów.
    Owady obu płci różnią się wielkością, ubarwieniem oraz budową czułków. Rzadko spotykane rozmnażanie partogenetyczne występuje tylko u niektórych gatunków z rodzaju Otiorrhynchus - opuchlak (rodzina Curculionidae - ryjkowcowate) lub z rodzaju Drilus (rodzina Cantharidae - omomiłkowate), z których larwy zajmują często puste skorupki małych ślimaków. Jak już wspomniano, chrząszcze prawie zawsze składają jaja. Bardzo rzadko występuje żyworodność, jak np. u Chrysomela huperici Forst. (rodzaj Chrysomela - złotka z rodziny Chrysomelidae - stonkowate), żerującej na Hypericum perforatum L. i H. quadrangulum L.
    Chrząszcze zimują głównie jako postacie dorosłe. Generacja jest zwykle jednoroczna. Sposób ich życia jest bardzo różny. Najczęstsze są formy glebowe, formy wodne są rzadziej spotykane. Tylko jeden gatunek jest pasożytem zewnętrznym. Jest nim Platypsyllus castoris Ritsema (rodzina Platypsyllidae). Pasożytuje on na bobrach. Poza tym niektóre gatunki żyją jako pasożyty gniazdowe u społęcznie żyjących błonkówek.
    Znaczenie gospodarcze owadów tego rzędu jest bardzo poważne. Wśród chrząszczy spotykamy największą liczbę gatunków gospodarczo ważnych dla leśnictwa, zarówno szkodliwych jak i  pożytecznych. Do tych ostatnich należą chrząszczedrapieżne, koprofagi, nekrofagi i saprofagi. Spełniają one w biocenozie rolę reducentów.